By Książka p.t. ?Cwaniaczku, nie podskakuj? Tomasza Jagodzińskiego, jest zdecydowanie pozycją obowiązkową dla każdego kibica piłkarskiego w Polsce. Wydana przez BGW w 1993 roku, mimo upływu lat nie utraciła na swej aktualności a zawarte w niej historie czyta się dziś, podejrzewam równie dobrze, co dziewiętnaście lat temu. Słyszałem o niej niejednokrotnie, ale dopiero kilka dni temu dane mi było przyjrzeć się jej z bliska i jak zakładałem wcześniej ? wprost wchłonąłem ją od deski do deski podczas jednego, zimnego wieczoru.
Utrzymaną głównie w formie łatwo przyswajalnego felietonu, pisanego jakże charakterystycznym piórem autora, znanego z żartobliwego, ale i ciętego języka książkę, czyta się szybko i łatwo. W bezpardonowy i pozbawiony skrupuł sposób ukazuje kulisy i ciemne zakamarki piłkarskiej Polski lat osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych, mało znane z pierwszych stron gazet. Co ważne, autor nie oszczędza konkretnych dat, nazwisk (piłkarzy, trenerów, działaczy, sponsorów), nazw firm i instytucji zamieszanych w korupcję i przekręty, co na pewno wpływa na wiarygodność stawianych zarzutów. Wspomnieć niestety należy, że jest to książka autorska i żadna z przytoczonych rewelacji nigdy nie doprowadziła zainteresowanych do sądów czy prokuratur. Wiele z wspomnianych w książce nazwisk do dziś kręci się wokół futbolu.
?Cwaniaczku…? składa się z kilku rozdziałów poświęconych konkretnym aferom oraz ?czarnej listy Polskiej piłki nożnej? ? alfabetycznego spisu głównie arbitrów, trenerów i zawodników – zakał rodzimego futbolu, których według Jagodzińskiego najlepiej byłoby pozamykać. Do worka wrzucony został między innymi pewien znany wszystkim w Białymstoku zawodnik:
Dariusz ?Słoneczko? Czykier. Półbłazen ? półpiłkarz. Do tego nazbyt często sięgający po kieliszek. Najpierw w Jagiellonii Białystok, ostatnio w Legii Warszawa. Za bardzo kocha uroki życia, by trafić do kadry. Niesforny był od dzieciństwa. Miał 10 lat kiedy zarobił karę półrocznej dyskwalifikacji za… zmianę barw klubowych z Gwardii Białystok do Jagiellonii. Później, gdy wydoroślał, działacze ?Jagi? rozpieszczali i rozpieścili Dareczka. A to biednemu chłopczykowi podarowali parę milionów, to znów kupili mu ładny samochodzik, żeby tylko ?nasze słoneczko? było łaskawe wyjść na boisko. A wesolutki dzieciak zaliczał kolejne wyskoki ? w studenckim klubie ?Gwint?, albo w lokalu hotelu ?Leśnego?. Wtedy, w Białymstoku, Czykier był ulubieńcem trenera Wójcika. Do dziś wspomina biesiady ze swoim wychowawcą przy ognisku, piwie i nie tylko. Tak się stało, że w Legii znów wpadł pod Wójcikowe skrzydła. Gdy zaczął grać w wojskowej drużynie, jeden z kibiców na każdym meczu zapraszał: ?Czykier, chodź na pół litra!?. Później, gdy okazało się, że lubi szybkie samochody i akurat rozbił poloneza, wołano za nim z trybun: ?Dwa pięćdziesiąt cztery?. Tyle miał we krwi podczas wypadku. Tak oto wyglądała przemiana ?słoneczka? w piłkarza ? pijaka.
Pierwszą część czyta się niczym kryminał – zagłębiając w kolejne fakty, poznając ?ciemnych typów?. Dowiadujemy się między innymi o nieprawidłowościach przy sprzedaży praw telewizyjnych do meczów reprezentacji, kompromitującej umowie ze sponsorem technicznym – firmą Admiral, kryminalnej wręcz aferze lewych paszportów, alkoholowych libacjach i o fakcie, że wszystkim kręci grupa ubranych na czarno panów z gwizdkami w rękach. W większości przypadków, Jagodziński wprost wskazuje winnych, ukazuje metody działania i wręcz strukturę skorumpowanej do cna organizacji.
Niestety wizerunek Johna Wayna ? jedynego sprawiedliwego na piłkarskim ?dzikim zachodzie?, dzięki późniejszemu życiorysowi autora – napisanego tym razem przez własne życie ? ulega dziś zmianie, a przedstawione w książce materiały widać z innej nieco perspektywy. Pisząc książkę, publikując także między innymi w Przeglądzie Sportowym, walczył z PZPN obnażając te wszystkie ciemne sprawy, starał się kruszyć beton by później samemu zostać jego częścią. W drugiej połowie lat dziewięćdziesiątych, stając się rzecznikiem prasowym PZPN, stanął po drugiej stronie barykady ? broniąc, jak zwykle bzdurnych, decyzji PZPN, prezesa Dziurowicza i nowych kolegów niczym niedźwiedzica własne małe a w 2008 roku był nawet kandydatem na fotel prezesa. Do dziś, z resztą, Tomasz Jagodziński działa w PZPN pełniąc funkcje w Wydziale Zagranicznym ? mając za dobrych kolegów „typów” ze swej książki.
Mimo wszystko polecam każdemu.
PS
Jako lokalnemu patriocie, nie wypada nie wspomnieć o dwóch innych przypadkach, w których czytając ?Cwaniaczku…? mamy okazję dowiedzieć się więcej o bohaterach lokalnego, białostockiego podwórka. W rozdziale ?Prostata Mistrza? opisana została tzw. ?niedziela cudów?, czyli ostatnia kolejka sezonu 1992/93 i rola odegrana w niej przez Jarosława Gierejkiewicza. Natomiast na ?Liście hańby? znajdziemy na przykład nazwisko trenera Grzegorza Szerszenowicza i między innymi historie kupionego za 15 milionów Pucharu Polski zdobytego z Lechem czy pierwszego w historii polskiej piłki protestu przeciw powoływaniu zawodników do reprezentacji (z czasów pracy w Zagłębiu Lubin).